1. Tình hình dịch bệnh
Hiện nay dịch sốt xuất huyết đang bùng phát trên nhiều tỉnh thành trong cả nước. Tỷ lệ người mắc và tử vong tăng cao.
2. Bệnh sốt xuất huyết là gì?
- Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút Dengue gây ra, thường gây thành dịch với nhiều người mắc. Có thể gây tử vong, nhất là với trẻ em, gây thiệt hại lớn về kinh tế, xã hội. Bệnh lây lan do muỗi vằn đốt người bệnh nhiễm vi rút sau đó truyền bệnh cho người lành qua vết đốt.
- Bệnh sốt xuất huyết do vi rút gây ra với 4 typ gây bệnh, một người có thể mắc nhiều lần do nhiễm các typ vi rút khác nhau.
- Ở Việt Nam, bệnh lưu hành rất phổ biến, ở cả 4 miền Bắc, Trung, Nam và Tây Nguyên, bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường bùng phát thành dịch lớn vào mùa mưa, nhất là vào các tháng 7, 8, 9, 10.
- Bệnh sốt xuất huyết hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Vắc xin ngừa bệnh sốt xuất huyết hiện đang được nghiên cứu và thử nghiệm. Cho đến nay phòng bệnh chủ yếu vẫn là giải quyết véc tơ truyền bệnh như phun hóa chất diệt muỗi, diệt lăng quăng, bọ gậy, vệ sinh môi trường.
- Để phòng chống sốt xuất huyết hiệu quả cần sự chung tay của chính quyền các cấp, ban ngành, các tổ chức chính trị - xã hội và đặc biệt là mỗi người dân trong cộng đồng cần có ý thức trách nhiệm, tự nguyện thực hiện các biện pháp phòng bệnh đơn giản ngay tại hộ gia đình.
- Trong thời điểm hiện tại, do thời tiết chuyển mùa là điều kiện thuận lợi cho nhiều virus, vi khuân gây bệnh phát sinh và phát triển nhất là muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sinh hoạt của người dân.
3. Nguyên nhân của bệnh, cách lây truyền :
- Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây nên. Virus Dengue lây truyền từ người bệnh sang người lành qua loài muỗi có tên là Aedes aegypti (An-des-ê-gyp-ti) thường được gọi là muỗi vằn.
- Muỗi vằn có màu đen, trên thân và chân có những đốm trắng. Muỗi thường đậu ở quần áo, chăn, màn trong nhà.
- Muỗi vằn hoạt động hút máu vào ban ngày, cao nhất là vào sáng sớm và chiều tối.
- Muỗi vằn thường trú đậu ở các góc/xó tối trong nhà, trên quần áo, đặc biệt quần áo có mùi mồ hôi, chăn màn, dây phơi và các đồ dùng trong nhà.
- Muỗi vằn đẻ trứng, sinh sản ở các ao, vũng nước hoặc các dụng cụ chứa nước sạch ở trong và xung quanh nhà như bể nước, chum, vại, xô, chậu, giếng nước, hốc cây, hòn non bộ, ... các đồ vật hoặc đồ phế thải có chứa nước như lọ hoa, bát nước kê chạn, lốp xe, vỏ dừa, vỏ sữa chua, máng thoát nước mưa bị tắc,... Muỗi vằn phát triển mạnh vào mùa mưa, khi nhiệt độ trung bình hàng tháng vượt trên 20º C.
- Dịch sốt xuất huyết thường xảy ra theo mùa, dịch bắt đầu từ tháng 4 và kéo dài đến cuối năm, cao nhất vào tháng 7, 8, 9, 10. Cả người lớn và trẻ em đều có thể bị mắc sốt xuất huyết.
- Vòng đời của muỗi vằn trải qua 4 giai đoạn: trứng, bọ gậy, loăng quăng, muỗi trưởng thành.
4. Biểu hiện của bệnh:
- Sốt cao đột ngột 39 - 40 độ C, kéo dài từ 2 - 7 ngày.
- Đau đầu dữ dội ở vùng trán.
- Đau hốc mắt, đau người, đau nhức các khớp.
- Buồn nôn.
- Phát ban.
- Xuất huyết dưới da, xuất huyết niêm mạc, chảy máu cam, tiểu ít, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, …
5. Nguyên nhân tử vong:
- Sốc do thoát dịch ra khỏi lòng mạch máu.
- Xuất huyết nội tạng: tim, não, thận, xuất huyết tiêu hóa…
6. Cần làm gì khi nghi ngờ bị sốt xuất huyết:
- Đi khám tại cơ sở y tế để chẩn đoán và điều trị theo đơn bác sĩ; khám lại theo hẹn.
- Theo dõi và chăm sóc tại cộng đồng:
+ Hạ sốt khi nhiệt độ cơ thể từ 38,5oC trở lên bằng Paracetamol, lau người bằng nước ấm khi sốt cao.
+ Uống nhiều nước: dung dịch Oresol, nước trái cây, …
+ Ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu: Cháo, súp, sữa, thực phẩm giàu vitamin C.
+ Nằm màn cả ngày và đêm, nghỉ ngơi tại giường.
+ Theo dõi hàng ngày các triệu chứng cho đến khi hết sốt 2 ngày.
7. Đến ngay cơ sở y tế khi có các dấu hiệu nguy hiểm sau:
- Mệt mỏi bất thường, nhiệt độ hạ nhanh dưới 36oC; da xanh, lạnh và ẩm.
- Chảy máu mũi hoặc chảy máu lợi. Có nhiều nốt xuất huyết trên da.
- Nôn liên tục hoặc nôn ra máu.
- Đi ngoài phân đen.
- Ngủ li bì hoặc quấy khóc (trẻ em)
- Đau bụng.
- Khát nhiều (khô miệng)
- Khó thở.
8. Cách phòng bệnh sốt xuất huyết:
- Cách phòng bệnh tốt nhất là diệt muỗi, lăng quăng, bọ gậy và phòng chống muỗi đốt.
- Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt lăng quăng, bọ gậy bằng cách:
+ Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
+ Thả cá vào các dụng cụ chứa nước lớn (bể, giếng, chum, vại...) để diệt loăng quăng, bọ gậy.
+ Thường xuyên cọ, rửa bể, thùng, súc rửa lu, khạp, chum vại, phi, … dụng cụ chứa nước, dùng bàn chải chà sát để loại bỏ trứng muỗi bám vào thành dụng cụ. Đậy nắp không cho muỗi vào đẻ trứng.
- Loại trừ ổ bọ gậy bằng cách phá hủy hoặc loại bỏ những hồ nước tự nhiên hay nhân tạo trong và xung quanh nơi ở:
+ Thu dọn rác (chai, lọ, bát, lu, vỏ hộp nhựa, lốp xe hỏng, vỏ gáo dừa, …)
+ Lấp các hốc cây bằng xi măng, cát, sửa chữa các máng nước bị hỏng, khơi thông cống rãnh bị tắc nghẽn.
+ Sắp xếp quần áo, đồ vật trong nhà gọn gàng, ngăn nắp.
+ Dọn dẹp vệ sinh xung quanh nhà sạch sẽ.
- Phòng chống muỗi đốt:
+ Thoa kem chống muỗi đốt, mặc quần áo dài tay, ngủ trong màn kể cả ban ngày, …
+ Dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi…
+ Dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi.
+ Cho người bị sốt xuất huyết nằm trong màn, tránh muỗi đốt để tránh lây lan bệnh cho người khác.
- Tích cực phối hợp với chính quyền và ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.